Bartłomiej Marszałek: Witamy na kanale Superwizja firmy Metrum. Ja nazywam się Bartłomiej Marszałek, jest ze mną Bartek Berendt. I w dzisiejszym odcinku chcemy porozmawiać o dewaluacji coachingu, czyli „Skołczowałem Cię. Teraz już wiesz.”.
Od sportowych trenerów do coachingu: rozważania nad dewaluacją coachingu
Bartek Berendt: Niestety, często spotykamy się z uproszczonym postrzeganiem coachingu, zwłaszcza wśród osób, które nie miały z nim wcześniej doświadczenia. Brak im kontaktu z rzeczywistością tego, czym właściwie jest coaching i jak wygląda jego praktyka. W dużej mierze wynika to zapewne z konotacji słów „coach” lub „coaching”. Pierwsze skojarzenia zwykle prowadzą nas w stronę sportu, trenowania, gdzie trenerzy stanowią inspirację i motywację. Jednak dawniej, termin „trener” często kojarzony był z osobą, która poprzez różne metody dążyła do przekroczenia granic, często wywierając presję na swoich podopiecznych. W pewnym sensie, takie uproszczone skojarzenia mogą być przyczyną zniekształconego spojrzenia na coaching oraz jego niewłaściwej oceny.
BM: Od razu mam takie skojarzenia: „Jesteś zwycięzcą, jesteś zwycięzcą!” i z wszystkimi mówcami motywacyjnymi.
BB: To prawda, kiedy o tym mówisz, od razu przychodzą mi na myśl różne sceny z filmów, gdzie trenerzy wygłaszają motywacyjne przemowy, inspirując swoich zawodników do wiary w siebie i przekonania, że są w stanie pokonać silniejszych przeciwników. Ten konkretny przekaz: „Jesteście zwycięzcami. Wierzcie, że możecie ich pokonać”, jest często obecny w tego typu scenach filmowych. Jednakże, wszystko to nie odnosi się do coachingu w tradycyjnym sensie, jakim go znamy i definiujemy. Skojarzenia te są zrozumiałe, ale nie mają one wiele wspólnego z prawdziwym coachingiem.
Skojarzenia związane z coachingiem: praca z zespołem czy jednostką?
BM: Mówiliśmy o instruowaniu i o mowach motywacyjnych. Co jeszcze? Jakie skojarzenia są błędne?
BB: Coaching często jest kojarzony z pracą zespołową, gdzie jedna osoba przekazuje wiedzę innym. Jednak jego istota polega na towarzyszeniu drugiej osobie w jej własnym procesie odkrywania i wnioskowania. Inne zawody, które mogą być mylone z coachingiem to trenerstwo, mówca motywacyjny oraz tradycyjny trener sportowy. Obecnie, rozróżnienie między coachingiem a wykładowcą czy instruktorem może być bardziej jasne, gdyż coaching staje się coraz bardziej samodzielną i rozpoznawalną dziedziną na rynku.
BM: Rozmawialiśmy z Agatą Otrębską o mentoringu, tutoringu, coachingu i zastanawiam się, czy ty też masz takie sytuacje, w których opowiadasz o innej metodzie, czyli mentoringu, tutoringu i słyszysz: „Aaa! To taki coaching”.
BB: Istnieją organizacje, które łączą role coacha, tutora i mentora pod jedną kategorią zawodową. Przykładem może być European Mentoring and Coaching Council (EMCC), która w swoich standardach kompetencji grupuje coaching i mentoring jako profesje o wspólnej bazie kompetencyjnej. Ta integracja wynika z podobieństw w podejściu do towarzyszenia osobom w rozwoju, choć oczywiście istnieją też różnice między coachingiem a mentoringiem czy tutoringiem. Ta różnorodność zawodów związanych z rozwojem osobistym i zawodowym jest fascynująca i pokazuje, jak wiele możliwości istnieje dla osób chcących wspierać innych w ich rozwoju.
Istnieje wiele zbieżności i podobieństw między rolami coacha, mentora i tutora, ale także istnieją różnice, które je różnicują. Jednak z perspektywy coachingu, kompetencji i relacji, te role mają wiele wspólnego. Niemniej jednak, istnieje pewne zamieszanie i niejasności w percepcji tych różnic, szczególnie w wyobrażeniach na temat tego, kim jest mentor, a kim tutor. To może być wynikiem braku jednoznacznej definicji i rozgraniczenia tych ról w świadomości publicznej.
Rola coacha: wspieranie indywidualnego rozwoju
BM: Czyli podsumowując: Coach to nie trener. Coach to nie instruktor. Coach to nie mówca motywacyjny. Coach to…
BB: Coach to osoba, która zazwyczaj pracuje indywidualnie, co jest istotnym elementem, gdyż coaching odbywa się najczęściej w ramach relacji jeden na jeden. Jest to osoba, która wspiera klienta, który pragnie wprowadzić zmiany w swoim życiu zawodowym lub osobistym. Czasami klient po prostu chce przyjrzeć się dokładniej obecnej sytuacji i podjąć decyzje. Coach nie narzuca swoich poglądów ani nie dyktuje, jak klient powinien postępować. Jego rolą jest raczej wspieranie klienta w zauważeniu aktualnej sytuacji, refleksji nad nią oraz przyjęciu nowej perspektywy na własne życie.
BM: Aby to ona odkryła, jak chce żyć.
